<!doctype html>
Giới thiệu
Thoái hóa khớp gối là bệnh lý phổ biến ở người trung niên và cao tuổi, gây đau nhức, cứng khớp và hạn chế vận động. Trong điều trị, hai phương pháp được sử dụng phổ biến hiện nay là tiêm corticoid và tiêm chất nhờn (Hyaluronic Acid – HA).
Nhiều bệnh nhân băn khoăn: “Nên tiêm corticoid hay tiêm chất nhờn?” và “Cái nào an toàn và phù hợp với tôi?” Bài viết này — do BS Lê Văn Quỳnh soạn — phân tích chuyên sâu giúp bạn có quyết định điều trị đúng đắn.
1. Tổng quan về hai phương pháp tiêm điều trị khớp gối
1.1. Tiêm corticoid là gì?
Tiêm corticoid (tiêm kháng viêm) đưa corticosteroid trực tiếp vào ổ khớp nhằm giảm viêm và giảm đau nhanh. Thường dùng trong viêm khớp cấp, tràn dịch hoặc cơn đau dữ dội.
- Tác dụng chính: giảm viêm, giảm sưng, giảm đau cấp tính.
- Thời gian hiệu quả: 1–4 tuần (tùy cơ địa).
- Chỉ định: viêm khớp cấp, tràn dịch khớp, đau dữ dội.
1.2. Tiêm chất nhờn (Hyaluronic Acid)
Tiêm HA bổ sung hyaluronic acid cho dịch khớp, giúp bôi trơn, giảm ma sát và bảo vệ sụn. Thường dùng cho thoái hóa khớp gối mức độ nhẹ đến trung bình.
- Tác dụng chính: cải thiện độ nhớt dịch khớp, tăng đàn hồi, giảm ma sát.
- Thời gian hiệu quả: 6–12 tháng (tùy loại thuốc và cơ địa).
- Chỉ định: thoái hóa khớp độ 1–2, khô khớp, đau mạn tính.
2. So sánh chi tiết giữa tiêm corticoid và tiêm chất nhờn
| Tiêu chí | Tiêm Corticoid | Tiêm Chất Nhờn (Hyaluronic Acid) |
|---|---|---|
| Tác dụng chính | Giảm viêm, giảm đau nhanh | Tái tạo độ nhớt dịch khớp, giảm ma sát |
| Thời gian tác dụng | 1–4 tuần | 6–12 tháng |
| Tác dụng phụ | Có thể gây thoái hóa sụn nếu lạm dụng | Ít, hiếm gặp tác dụng phụ nghiêm trọng |
| Chỉ định | Viêm cấp, tràn dịch, đau dữ dội | Thoái hóa nhẹ–vừa, khô khớp |
| Hiệu quả tức thì | Có (sau vài ngày) | Chậm (2–3 tuần) |
| Chi phí | Thường thấp hơn | Thường cao hơn (tùy loại HA) |
| Số mũi tiêm | 1–2 mũi (có thể lặp lại) | 1–3 mũi (tùy phác đồ) |
3. Ưu và nhược điểm của từng phương pháp
3.1. Tiêm corticoid – Giảm đau nhanh nhưng không dùng lâu dài
Ưu điểm:
- Giảm đau và viêm nhanh chóng.
- Hữu ích trong giai đoạn cấp cần giảm triệu chứng để phục hồi chức năng.
Nhược điểm:
- Không điều trị được nguyên nhân thoái hóa.
- Lạm dụng dễ gây mỏng sụn, teo cơ, tăng nguy cơ tổn thương khớp.
- Không nên tiêm quá nhiều lần trong năm (thường không quá 3–4 lần/năm cho cùng một khớp).
3.2. Tiêm chất nhờn – Giải pháp sinh học bảo vệ sụn khớp
Ưu điểm:
- Cải thiện chức năng khớp từ nguyên nhân cơ học: tăng độ nhớt, giảm ma sát.
- Tác dụng kéo dài, ít tác dụng phụ hệ thống.
- Thường phối hợp tốt với vật lý trị liệu, PRP hoặc chương trình phục hồi chức năng.
Nhược điểm:
- Chi phí cao hơn so với corticoid.
- Hiệu quả thường xuất hiện chậm (vài tuần).
- Hiệu quả hạn chế nếu khớp đã thoái hóa nặng (độ 3–4).
4. Khi nào nên dùng corticoid, khi nào chọn chất nhờn?
Theo kinh nghiệm lâm sàng của BS Lê Văn Quỳnh, lựa chọn dựa trên: mức độ tổn thương khớp, biểu hiện lâm sàng, mục tiêu điều trị và tiền sử bệnh nhân.
Nên tiêm corticoid khi:
- Khớp sưng nóng, đau dữ dội, tràn dịch nhiều.
- Cần giảm đau cấp để bệnh nhân có thể thực hiện tập phục hồi.
- Trong một số bệnh lý viêm khớp hoạt động (theo chỉ định).
Nên tiêm chất nhờn khi:
- Thoái hóa khớp gối độ nhẹ–vừa, khô khớp, đau mạn tính.
- Muốn hướng đến bảo tồn, giảm dùng thuốc giảm đau kéo dài.
- Muốn kết hợp chương trình phục hồi chức năng để duy trì kết quả lâu dài.
Gợi ý lâm sàng: Trong một số trường hợp bác sĩ có thể tiêm corticoid để xử lý viêm cấp, sau đó sau vài tuần tiến hành tiêm HA để bảo vệ và tái tạo cơ học cho khớp. Việc này cần được bác sĩ chuyên khoa chỉ định và theo dõi chặt chẽ.
5. Đánh giá chuyên môn từ BS Lê Văn Quỳnh
“Tiêm corticoid giúp khống chế viêm nhanh, nhưng nếu lạm dụng sẽ làm hỏng khớp. Trong khi đó, tiêm chất nhờn là hướng điều trị sinh học giúp cải thiện lâu dài mà ít rủi ro hơn. Với bệnh nhân thoái hóa khớp gối độ 1–2, tôi luôn ưu tiên tiêm chất nhờn kết hợp phục hồi chức năng.”
– BS Lê Văn Quỳnh, Chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình
6. Quy trình tiêm chuẩn y khoa tại Phòng khám BS Lê Văn Quỳnh
- Khám và đánh giá tình trạng khớp (siêu âm hoặc X-quang nếu cần).
- Giải thích rõ loại thuốc, cơ chế và chi phí.
- Sát khuẩn và xác định vị trí tiêm bằng kỹ thuật chính xác.
- Bác sĩ trực tiếp tiêm, thao tác nhẹ nhàng, ít đau.
- Theo dõi và hướng dẫn vận động sau tiêm.
Để được tư vấn chi tiết hoặc đặt lịch, xin liên hệ: 0936 231 699.
Bạn có thể xem thêm bài phân tích về Tiêm chất nhờn khớp gối giá bao nhiêu? và các bài liên quan trên drquynh.com.
7. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Tiêm corticoid có thể thay thế hoàn toàn tiêm chất nhờn không?
Không. Corticoid và HA có cơ chế khác nhau: corticoid giảm viêm nhanh, HA cải thiện cơ học dịch khớp và bảo vệ sụn lâu dài.
2. Có thể tiêm cả hai loại cùng lúc không?
Không nên tiêm cùng lúc. Thông thường nếu cần, bác sĩ sẽ tiêm corticoid trước, sau đó 2–4 tuần mới cân nhắc tiêm HA.
3. Tiêm corticoid bao nhiêu lần là an toàn?
Không khuyến khích lặp lại quá 3–4 lần/năm cho cùng một khớp; mọi quyết định cần dựa trên chỉ định bác sĩ.
4. Tiêm chất nhờn có cần tiêm lại định kỳ không?
Có. Sau 6–12 tháng, bệnh nhân có thể cần tiêm nhắc lại tùy tình trạng lâm sàng.
5. Sau khi tiêm nên kiêng gì?
Tránh vận động mạnh, mang vác nặng hoặc chạy nhảy trong 1–2 ngày đầu sau tiêm; tuân thủ hướng dẫn bác sĩ.
Kết luận
Cả tiêm corticoid và tiêm chất nhờn đều có vai trò trong điều trị khớp gối, nhưng mục tiêu, thời điểm và rủi ro của mỗi phương pháp khác nhau. Việc lựa chọn nên dựa trên đánh giá chuyên khoa để cá nhân hóa phác đồ: corticoid cho giảm triệu chứng cấp, HA cho bảo tồn và bảo vệ sụn lâu dài.
